De UEFA introduceerde Financial Fair Play (FFP) in 2010 om de financiële discipline in het Europese voetbal te versterken. Het doel was ervoor te zorgen dat clubs binnen hun budget bleven en op de lange termijn verantwoorder zouden opereren.
Binnen enkele jaren begon het kader tastbaar effect te sorteren. In 2017 waren de totale verliezen in het Europese clubvoetbal voor het eerst omgezet in collectieve winstgevendheid en dat momentum werd onderbroken door de COVID-19-pandemie en de inkomsten daalden scherp, de kosten bleven hoog en veel clubs keerden terug naar verliesgevende posities.
Toen de UEFA in 2022 haar nieuwe Financial Sustainability Regulations (FSR) lanceerde, merkte voorzitter Aleksander Čeferin op dat de evolutie van de voetbalindustrie, naast de onvermijdelijke financiële gevolgen van de pandemie, de noodzaak heeft aangetoond van een grondige hervorming en nieuwe regelgeving voor financiële duurzaamheid.
Het FSR-kader is robuuster dan zijn voorganger en is opgebouwd rond drie belangrijke pijlers: solvabiliteit, stabiliteit en kostenbeheersing, het verbreedt de focus van winstgevendheid alleen naar de algehele financiële gezondheid van clubs.
Dat gezegd hebbende, winstgevendheid blijft een van de belangrijkste financiële indicatoren binnen het systeem en biedt een waardevolle maatstaf om de vroege impact ervan te beoordelen, drie seizoenen na de geleidelijke invoering onderzoekt deze analyse of de FSR zich vertaalt in een grotere winstgevendheid.
Dit is gebaseerd op financiële gegevens van een steekproef van 24 toonaangevende Europese clubs in Engeland, Frankrijk, Duitsland, Italië, Nederland, Portugal, Schotland, Spanje en Turkije, met beschikbare cijfers voor 2024/25 en dit biedt een representatief beeld van hoe topteams zich aanpassen aan het nieuwe kader.
Deze analyse omvat een steekproef van 24 Europese clubs: AC Milan; ACF Fiorentina; AFC Ajax; AZ Alkmaar; Bologna FC 1909; Borussia Dortmund; Celtic FC; FC Barcelona; FC Bayern München; FC Internazionale Milano; FC Porto; FC Twente; Feyenoord Rotterdam; Galatasaray SK; Juventus FC; Manchester United FC; Paris Saint-Germain FC; PSV Eindhoven; Real Madrid CF; SL Benfica; Sporting Clube de Braga; Sporting Clube de Portugal; SS Lazio; Vitória de Guimaraes. De winstgevendheid laat een duidelijke verbetering zien
Het totale nettoresultaat van de geanalyseerde Europese clubs is de afgelopen drie seizoenen aanzienlijk verbeterd, van een gezamenlijk gemiddeld verlies van € 296 miljoen in 2022/23 naar een totale gemiddelde winst van € 100 miljoen in 2024/25.
Deze verschuiving van bijna € 400 miljoen onderstreept een duidelijke opwaartse trend in winstgevendheid binnen de steekproef en de aanzienlijke vermindering van de verliezen bij Juventus FC en Paris Saint-Germain FC, samen met het eerste winstgevende seizoen van FC Internazionale in de 21e eeuw, vormen enkele van de belangrijkste financiële verbeteringen die de afgelopen drie seizoenen zijn waargenomen.
Hoewel de resultaten per competitie en per club verschillen, is de algemene trend consistent en de verliezen zijn afgenomen, verschillende clubs hebben weer een overschot en de geselecteerde clubs opereren financieel sterker.
De trend suggereert dat de toonaangevende clubs van Europa op weg zijn naar meer stabiliteit nu de regelgeving van kracht wordt. De groei van de operationele omzet heeft dit herstel ondersteund.
De gemiddelde operationele inkomsten van de 24 clubs stegen van € 298 miljoen in 2022/23 naar € 362 miljoen in 2024/25, een stijging van ongeveer 21%. Deze opwaartse trend in de kerninkomsten vormde de financiële basis voor de verbetering van de totale nettoresultaten in de steekproef.
Topclubs genereren steeds meer inkomsten via commerciële activiteiten, met een aanhoudende uitbreiding van sponsoring doordat clubs wereldwijde merken blijven opbouwen.
Ook de inkomsten uit wedstrijddagen hebben hieraan een belangrijke bijdrage geleverd, waarbij verschillende clubs de afgelopen jaren aanzienlijk hebben geïnvesteerd in stadioninfrastructuur en zo boekte Real Madrid in deze periode een stijging van 43% in de operationele inkomsten, wat de impact van het nieuwe Santiago Bernabéu weerspiegelt.
De extra inkomsten die werden gegenereerd door de nieuwe opzet van de UEFA Champions League en het nieuwe FIFA Club World Cup speelden ook een cruciale rol. Bovendien heeft deelname aan de UEFA Club Competitions een duidelijke invloed gehad op de inkomsten van sommige van de geselecteerde clubs.
Bologna FC 1909 boekte bijvoorbeeld een stijging van 141% in de operationele inkomsten over de geanalyseerde periode, wat de voordelen van kwalificatie voor de Europese competitie weerspiegelt.
De consistente groei over de drie seizoenen geeft aan dat toonaangevende clubs hun inkomstenbasis heropbouwen en diversifiëren, wat een sterkere en duurzamere basis voor winstgevendheid creëert onder het nieuwe regelgevingskader.
Totale inkomsten inclusief spelersruil.
Inclusief spelershandel stegen de gemiddelde totale inkomsten van de 24 clubs van € 323 miljoen in 2022/23 naar € 398 miljoen in 2024/25, een stijging van 23%, hoewel transferactiviteiten een rol blijven spelen in de bedrijfsmodellen van sommige clubs, suggereren de onderliggende gegevens dat de belangrijkste drijfveer voor verbetering het herstel en de groei van terugkerende operationele inkomsten is geweest in plaats van uitzonderlijke spelersverkopen.
Hoewel gedetailleerde kostengegevens in deze analyse niet zijn beoordeeld, is het duidelijk dat veel clubs een meer afgewogen benadering hanteren van spelersuitgaven en loonstructuren terwijl ze zich aanpassen aan de nieuwe regelgeving.
De gefaseerde invoering van de squad cost ratio, die de uitgaven aan salarissen, transfers en makelaarskosten beperkt tot 70% van de clubinkomsten, heeft al invloed op de discipline.
De winstgevendheid stijgt te midden van de groeiende financiële stabiliteit de eerste jaren van de squad cost ratio vielen samen met een duidelijke verbetering van de winstgevendheid bij toonaangevende Europese clubs.
De gecombineerde schommeling van bijna € 400 miljoen aan totale nettoresultaten en de groei van zowel de operationele als de totale inkomsten tonen aan dat de sector zich beweegt naar meer evenwicht en hoewel andere factoren, zoals het herstel na de pandemie, hebben bijgedragen aan deze resultaten, suggereren de gegevens dat de FSR al een stabiliserende invloed heeft op de financiën van de clubs, althans voor een steekproef van toonaangevende clubs die recentelijk hebben deelgenomen aan Europese competities.
Winstgevendheid is niet de enige focus van de regelgeving, maar het blijft een belangrijke indicator van financiële gezondheid.
Het bredere kader lijkt meer discipline aan te moedigen, waarbij clubs hun uitgaven steeds meer afstemmen op de inkomsten en hun planning binnen duurzamere parameters en deze ontwikkelingen hebben ook bredere implicaties en nu voetbal institutionele investeringen blijft aantrekken, versterken een verbeterde winstgevendheid en beter voorspelbare prestaties de geloofwaardigheid en langetermijnwaarde van clubs.
De opkomst van een evenwichtiger operationeel model kan het vertrouwen in de sector versterken en de aanhoudende groei ondersteunen.
Volgende week, begin december, gaan we dieper in op dit onderwerp met een diepgaand interview met Andrea Traverso, directeur Financiële Duurzaamheid en Onderzoek van de UEFA.
Hij bespreekt hoe recente hervormingen van de regelgeving de financiën van clubs hebben beïnvloed, hoe ze het investeringslandschap beïnvloeden en hoe de toekomst eruit kan zien voor financiële duurzaamheid in de Europese voetbalwereld.
