UEFA Clubcompetities (UCC) worden algemeen beschouwd als het hoogtepunt van clubvoetbal. Voor de meeste clubs is deelname aan dit podium echter allesbehalve gegarandeerd en vaak gevierd als een mijlpaal.
Automatische toegang tot de UEFA Champions League (UCL) is beperkt tot de top tien competities op basis van de landencoëfficiënt van de UEFA. De overige 45 landen, met bijna 200 miljoen inwoners, vormen echter een fundamenteel onderdeel van het Europese clubvoetbal en zorgen voor diversiteit, diepgang en identiteit in het continentale voetbal.
Naarmate de kloof in omzet en prestaties tussen de grootste Europese markten en de rest van de wereld steeds groter wordt, zijn UCC’s geëvolueerd in een poging om de groeibehoeften van eliteclubs in evenwicht te brengen met de noodzaak om toegang en diversiteit op het hele continent te behouden.
Dit artikel analyseert hoe clubs uit kleine en middelgrote markten het de afgelopen twee decennia hebben gedaan, waarbij wordt gekeken naar deelname en prestaties en de impact van de competitiehervormingen tussen 2005/06 en 2024/25 op deze clubs wordt beoordeeld.
In deze analyse worden kleine en middelgrote markten gedefinieerd als de 45 UEFA-landen buiten de top tien qua gemiddelde clubinkomsten over de afgelopen 20 seizoenen (België, Engeland, Frankrijk, Duitsland, Italië, Nederland, Portugal, Rusland, Spanje en Turkije).
Overzicht van de UCC-hervormingen
Om de impact van de hervormingen te begrijpen, moeten we kijken naar de belangrijkste veranderingen in UCC’s van de afgelopen twee decennia.
In 2009/2010 hernoemde de UEFA de UEFA Cup tot Europa League (UEL), waardoor de groepsfase werd uitgebreid naar 48 teams en het totale aantal deelnemende clubs in beide competities steeg van 72 naar 80.
Deze herstructurering introduceerde ook het “Champions Path” in de UCL, waardoor nationale kampioenen uit kleinere competities een betere kans kregen om de groepsfase te bereiken door hen te scheiden van sterkere, niet-kampioensclubs uit topcompetities.
Deze structuur bepaalde in feite het competitiemodel gedurende meer dan een decennium. In 2021/22 werd de UEFA Conference League (UECL) gelanceerd als een derde niveau competitie om de toegang voor meer landen te verbreden. Het totale aantal deelnemende clubs kwam hiermee op 96, terwijl het aantal UEL-teams werd teruggebracht tot 32 teams en de kwalificatie competitiever werd.
In 2024/25 breidde de competitie zich uit naar 108 clubs met de introductie van het Zwitserse systeem, waarbij de traditionele groepsfase werd vervangen door een competitiefase en er meer wedstrijden aan de kalender werden toegevoegd.
Tussen 2020/21 en 2024/25 werden 28 nieuwe plaatsen toegevoegd, een stijging van 35%, wat de grootste groei in de geschiedenis van de Europese clubcompetities vertegenwoordigt.
Trends in de groepsfase:
Uit een analyse van de deelnames aan de groepsfase en competitiefase van de UCC blijkt dat hervormingen van de competitie een belangrijke drijfveer zijn geweest voor de deelname aan de onderzochte markten, de meeste nieuw gecreëerde plaatsen worden door deze 45 landen ingevuld en vóór de uitbreiding van de UEL in 2009/2010 telden ze gemiddeld 24 clubs per seizoen, goed voor 33% van het totaal.
Na de hervorming steeg dit naar 30 (38%) de invoering van de UEL bracht een vergelijkbare stijging teweeg, met gemiddeld 43 clubs (45%) in de periode 2021-2024 , hun aandeel nam opnieuw toe met de uitbreiding van vorig seizoen, toen een recordaantal van 53 clubs (49%) uit deze markten kwam.
Als gevolg hiervan hebben alle 45 kleine en middelgrote markten, op vijf na, de afgelopen 20 seizoenen minstens één vertegenwoordiger in de groepsfase van de UCC gehad. De enige uitzonderingen zijn Andorra, Georgië, Malta, Montenegro en San Marino.
Dit weerspiegelt de toenemende inclusiviteit van de competities, ondanks deze groeiende aanwezigheid in het algemeen, is de vertegenwoordiging in de UCL en UEL de afgelopen twee decennia grotendeels gestagneerd, met weinig groei, zelfs na de uitbreiding in 2024/25. De toename in toegang en deelname is daarom vrijwel volledig geconcentreerd op UECL-niveau.
Tegelijkertijd is de ontwikkeling van deelname in deze markten niet gelijkmatig verlopen. Sommige landen hebben geprofiteerd van nieuw gecreëerde kansen op het veld, terwijl andere hun aanwezigheid hebben zien afnemen.
Oostenrijk en Tsjechië springen eruit als de grootste stijgers, ze stegen niet alleen in aantal deelnemers, maar zagen ook clubs als RB Salzburg en SK Slavia Praag af en toe de knock-outfase van de UCL en UEL bereiken.
In Azerbeidzjan en Servië werd de vooruitgang voornamelijk gedreven door een klein aantal dominante clubs, met Qarabağ FK, FK Partizan Beograd en FK Crvena Zvezda als de meesten en Cyprus was de opvallende uitzondering, met zeven verschillende clubs die de afgelopen tien jaar meededen en aan de andere kant van het spectrum is de neergang van Roemenië bijzonder sterk.
Nadat Roemenië tussen 2006/07 en 2012/13 elk jaar een team in de groepsfase van de UCL had, zijn de teams van het land sindsdien niet meer teruggekeerd. Ook Griekenland heeft terrein verloren, hoewel het de afgelopen tien jaar gemiddeld nog steeds 2,5 club per seizoen in de UCC’s speelde.
Trends in kwalificatie voor de achtste finales Als we verder kijken dan de deelname, laat kwalificatie voor de knock-outfase zien hoe de competitieopzet ook de prestaties en het concurrentievermogen van clubs uit deze markten heeft beïnvloed.
In de UCL zijn doorbraken steeds zeldzamer geworden: sinds 2018/19 hebben alleen RB Salzburg (2021/22) en FC Kopenhagen (2023/24) de achtste finales bereikt en de UEL, ooit een gelijkwaardiger speelveld tijdens de groepsfase met 48 teams, heeft ook een dalende trend gezien.
In de afgelopen vier seizoenen bereikten 13 teams deze fase, waarvan er acht doorstroomden naar de kwartfinales, vier naar de halve finales en alleen Rangers FC de finale haalde, de UEL heeft zich daarentegen snel ontwikkeld tot een echt platform voor nieuwe succesverhalen.
Minstens zes clubs uit deze markten hebben in elke editie de achtste finales bereikt, met een recordaantal van tien in 2024/25 drie teams hebben de halve finales bereikt (FC Basel in 2022/23, Olympiacos CFP in 2023/24 en Djurgårdens IF Fotboll in 2024/25), en Olympiacos won zelfs de trofee in 2023/24, de eerste en enige continentale titel voor een club uit deze markten sinds 2009.
Ondanks recente successen op het veld, is het gecombineerde aantal teams dat verder is gekomen dan de groepsfase in de UCL of UEL in geen enkel seizoen hoger geweest dan acht, en sinds 2021/22 slechts vijf. Dit wijst eerder op een herverdeling dan op een algehele toename van de concurrentiekracht.
Aan de andere kant zou de recente afschaffing van traditionele “drop-down”-routes tussen competities in de meest recente hervormingen de kansen voor clubs uit kleinere en middelgrote markten in de komende jaren verder kunnen vergroten.
Ruimere toegang en de uitdaging van onevenwichtigheid alles bij elkaar genomen is het duidelijk dat de hervormingen van het UCC de toegang voor kleine en middelgrote markten hebben verruimd, waardoor groeimogelijkheden zijn gecreëerd die nationale competities alleen vaak moeilijk kunnen bieden.
Dit extra platform biedt duidelijke voordelen: meer zichtbaarheid voor sponsors en omroepen, een grotere geloofwaardigheid op de transfermarkt en een grotere aantrekkingskracht op zowel binnenlands als internationaal talent dat op zoek is naar Europese exposure.
Voor veel clubs versnelt consistente deelname ook de professionalisering, trekt het investeringen aan en verhoogt het de organisatorische normen, onder het nieuwe model genieten toonaangevende clubs in deze regio’s van een meer regelmatige deelname, wat financiële planning op de lange termijn mogelijk maakt en de betrokkenheid van lokale fans nieuw leven inblaast.
Tegelijkertijd versterken terugkerende inkomsten uit het UCC de opkomst van gevestigde nationale superclubs in bepaalde markten, clubs zoals Ferencvárosi TC in Hongarije, PFC Ludogorets Razgrad in Bulgarije en Qarabağ FK in Azerbeidzjan zijn al een voorbeeld van deze dynamiek.
Toch staat deze nieuwe continentale middenklasse van clubs voor een structurele uitdaging: terwijl ze hun nationale competities steeds meer domineren en de kloof met lokale concurrenten vergroten, blijven ze worstelen met teams uit Europese top markten, die over veel meer middelen beschikken.
Nu het nieuwe format zijn tweede jaar ingaat, zal het komende seizoen waardevolle inzichten bieden in hoe de resultaten aansluiten bij de oorspronkelijke doelstellingen en op korte termijn zullen clubs blijven profiteren van de grotere zichtbaarheid en groei die gepaard gaan met deelname aan UCC.
Na verloop van tijd kan de consolidatie van hun positie echter het debat over de noodzaak van sterkere regionale competities nieuw leven inblazen en voor belanghebbenden blijft de belangrijkste uitdaging ervoor te zorgen dat de voordelen van een ruimere deelname zich vertalen in een bredere en duurzamere groei in nationale en regionale ecosystemen, ook buiten de elitemarkten.
Exclusive for sale – High volume Domains and Brands for the Betting Industry :
***** CHE.BET – ITA.BET – CTRL.BET – RUS.BET – FRA.BET – QAT.BET – QPR.BET – WAL.BET *****
